Dossier Plantengezondheid

Een veranderend klimaat, verlies aan biodiversiteit door menselijke activiteiten en toegenomen internationale handel zorgen ervoor dat onze gewassen meer dan ooit bedreigd worden door ziektes en plagen. Op ILVO onderzoeken we niet enkel het gewas en de ziekte in kwestie, maar ook hoe ziektes voorkomen kunnen worden. Daarbij wordt o.a. gekeken naar duurzaam bodembeheer, selectie van resistente rassen en aangepaste teelthandelingen.

Ga naar Diagnosecentrum voor Planten
Onderkant van het blad van een chrysant, met viltige witte stippen. Die worden veroorzaakt door de plantenziekte Japanse roest

Wat doet ILVO?

  • Met een scalpel wordt een weefslemonster genomen van een takje van een zieke plant. Er staat een petriplaat klaar om het weefselmonster in te bawaren voor verdere analyse.
    ILVO voert een diagnose uit op basis van visuele inspectie (symptomen) en labo-analyses.

ILVO plantendokters in het Diagnosecentrum

In het geaccrediteerde Diagnosecentrum voor Planten zijn de ILVO 'plantendokters' dagelijks in de weer met het opsporen en identificeren van plantpathogene ziekten en plagen. En dat is nodig, want gezonde planten zijn essentieel voor onze voedselvoorziening. Het FAO schat dat wereldwijd tot 40% van de voedselgewassen verloren gaat als gevolg van ziekten en plagen.

Kennis over ziekteverwekkers en diagnose

Om tot een effectieve ziekte- en plaagbeheersing te komen, telers correct te adviseren en waarschuwingssystemen op te zetten, is efficiënte en correcte identificatie van plagen en ziekten essentieel. Daarom gebruikt ILVO naast de klassieke routinematig toegepaste methoden ook innoverende technologie. ILVO ontwikkelt, optimaliseert én implementeert tal van PCR-gebaseerde detectietechnieken, merkertechnologie en verschillende high-throughput sequencing strategieën.

In Europese context werkt ILVO mee aan de ‘barcoding’ van gereguleerde organismen, in het bijzonder deze met een quarantainestatus. Zo was ILVO bijvoorbeeld betrokken bij een project rond geïntegreerde bestrijding van de preimineervlieg, een vrij recente plaag die veel schade aanricht aan de gangbare en biologische preiteelt. Daarbij werd een moleculaire identificatiemethode op punt gesteld en werd een monitoringssysteem op poten gezet.

Preimineervlieg
Een volwassen preimineervlieg op een aangetaste plant

Kennis over plantresistentie en link met de bodem

Naast een juiste diagnose, kennis over de verwekker en diens epidemiologie, is kennis over de resistentie bij de plant cruciaal. Ook het in kaart brengen van microbiële gemeenschappen in de bodem en rond de wortels van de plant is belangrijk. Het is duidelijk dat het bodemmicrobioom - het geheel van microscopisch bodemleven rond de wortels van een plant - invloed heeft op de gezondheid van die plant, bijvoorbeeld door zijn groei te bevorderen of ziektesymptomen te onderdrukken. Zo werden in een recente studie via metabarcoding bacteriën geïdentificeerd die de gevolgen van een schimmelinfectie met Rhizoctonia solani bij maïs kunnen beperken. In een volgende fase proberen onderzoekers de bacteriële wortelgemeenschap te gaan ‘programmeren’, zodat ze stress bij maïs verminderen en de groei bevorderen. Opnieuw een belangrijke stap vooruit richting een landbouw met minder gewasbeschermingsmiddelen en meststof.

Geïntegreerde beheersing en preventie

Met datzelfde doel voor ogen - een landbouw met minder 'externe inputs' - onderzoekt ILVO de mogelijkheden om natuurlijke mechanismen van plantenbescherming te bevorderen. Daaronder valt o.a. gepast bodembeheer, een optimale gewasopvolging, ziekteresistente rassen en biologische of geïntegreerde ziekte- en plaagbeheersing. Een mooi voorbeeld van een opmerkelijke nieuwe beheersingstechniek die op ILVO wordt onderzocht is het gebruik van bacteriofagen (lees: bacterie-etende virussen) die specifieke schadelijke plantbacteriën in een teelt te lijf kunnen gaan.

Vaak hebben planten echter te kampen met meerdere ziekteverwekkers, wat de bestrijding heel complex maakt. Dat bleek bijvoorbeeld uit een studie in de intensieve slateelt. In een aantal professionele praktijkserres werden zowel de aanwezige grondgebonden plantpathogenen (aaltjes, schimmels en pseudo-schimmels) in kaart gebracht, als het reducerend effect erop van allerlei beheersingsmethodes. Technieken als gewasrotatie, braak leggen, bodemontsmetting en geïntegreerde bestrijding blijken alleen te kunnen werken als de teler heel precies weet met welke aaltjes en/of schimmels hij waar op het bedrijf te maken heeft.

International Year of Plant Health

De Verenigde Naties riepen 2020 uit tot internationaal jaar van de plantengezondheid. Dit om het grote publiek bewust te maken van het belang van gezonde planten om de wereldbevolking te voeden, om het milieu te beschermen, om armoede te bestrijden en om economische ontwikkeling te bevorderen. ILVO ondersteunt deze campagne onder het motto 'wij zijn plantendokter'.

International Year of Plant Health
Logo International Year of Plant Health (UN)

Ook interessant

Conferentie

IPM Conference 2024

Herman Teirlinck building, Havenlaan 88, Brussels
IPM conference

Holistic IPM: Reducing Pesticide Use