Projectnieuws Botanische tuinen en arboreta als meldpunten van verontrustende ziekten en plagen

Twee keer ‘eerste melding in het land’ van bomenziektes op olm en ceder: het ‘schildwachtnetwerk’ van botanische tuinen en arboreta opgericht door de Plantentuin Meise, ILVO en CRA-W, bewijst zijn nut.

Detectie nieuwe plagen en ziekten

De globalisering van de handel en de klimaatsverandering leiden tot een toename van invasieve plagen en ziekteverwekkers die economische, ecologische en sociale gevolgen kunnen hebben. Om (nieuwe) plantenziekten en plagen snel te kunnen opsporen, bouwde België een netwerk van botanische tuinen en arboreta uit, die samenwerken met diagnostische laboratoria. In botanische tuinen en arboreta staan namelijk uitheemse planten die uitstekende ‘schildwachten’ of ‘sentinels’ zijn, om nieuwe ziekten en plagen te detecteren en bestuderen. De tuinen en arboreta verstrekken informatie over de gevoeligheid van specifieke plantgenotypen bij confrontatie met ziekten en plagen in een uitheemse omgeving.

Het Belgisch Plant Sentinel Network

Het Belgisch Plant Sentinel Network (BePSN) omvat zeven botanische tuinen en arboreta, en twee fytosanitaire laboratoria (ILVO en CRA-W). Er zijn vier typevoorbeelden ziekten en plagen gekozen in het project, die door de medewerkers van botanische tuinen en arboreta redelijk goed te herkennen zijn: de dennenprocessierups Thaumetopoea pityocampa, de schimmel Sirococcus tsugae op ceder, fytoplasmaziekten en wortelknobbelnematoden in olm. Ook is er een algemeen gezondheidsnazicht van eiken uitgevoerd. ILVO en CRA-W hebben de botanische tuinen en arboreta geholpen via onder meer workshops, infobrochures, trainingen ter plekke in het herkennen van symptomen en bij het nemen van monsters. Zij hebben ten slotte ook de diagnostische analyses uitgevoerd.

Het international Plant Sentinel Network

Het International Plant Sentinel Network (IPSN) werd gelanceerd als een internationaal netwerk op fytosanitair gebied. Met het project wordt er een bewustzijn gecreerd bij de botanische tuinen en arboreta over de mogelijke aanwezigheid van invasieve ziekten en plagen in de tuinen. Tijdens het project werden er bovendien twee ziekten voor het eerst gedetecteerd in ons land: de schimmelziekte Sirococcus tsugae op ceder en ‘Candidatus Phytoplasma ulmi’ op olm. De creatie van een Belgisch netwerk (BePSN), gericht op ondersteuning van het nationale fytosanitair beleid door vroegtijdig te waarschuwen voor nieuwe bedreigingen, heeft dus zijn nut bewezen. Het komt er nu op aan dit netwerk actief te houden en deel te nemen aan het transnationale initiatief IPSN.

Project: Belgisch netwerk en activiteiten in het kader van het Internationale Plant Sentinel Netwerk
Looptijd: 2017-2019
Samenwerking: Plantentuin Meise, CRA-W
Financiering: FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu